Carbid schieten

Carbid schieten, de mooiste tijd van het jaar

Carbid schieten, een luidruchtige traditie die vooral rond de jaarwisseling in Nederland populair is, staat bekend om zijn spectaculaire knallen. Deze traditie, die vooral in landelijke gebieden wordt beoefend, houdt in dat men een kleine hoeveelheid carbid (calciumcarbide) in een melkbus plaatst en water toevoegt. Deze combinatie produceert acetyleengas. Wanneer het gas door een klein gaatje in de melkbus wordt ontstoken, leidt dit tot een krachtige explosie en wordt de deksel of bal met een indrukwekkende snelheid weggeschoten. Bij Wezan vind je alles wat je nodig hebt voor carbidschieten.

Hoe moet ik met melkbussen carbid schieten?



Bron: Handleiding Carbid Schieten van Melkbushop.nl

2.1 Zo bereid je je melkbus voor op carbidschieten

Voordat je echt gaat carbid schieten, zijn er een aantal belangrijke voorbereidingen nodig.
We gaan ervan uit dat je een geschikte bus voor het melkbus schieten hebt gevonden. Voordat je daadwerkelijk met je carbidbus kunt gaan knallen, moet je de bus eerst gebruiksklaar maken. Dit doe je door een klein gaatje (ongeveer 3 mm) in de melkbus te boren. Plaats dit gaatje aan de zijkant zo'n 15 cm vanaf de onderkant of in het midden van de bodem. Middels dit zogeheten zundgat kun je straks je bus ontsteken. Wanneer je je bus via een rotje wilt ontsteken, moet je een iets groter gat boren, zodat het rotje erin past. Bij ontsteken door een rotje, heb je wat extra tijd om op veilige afstand van de melkbus te gaan staan. Zorg dat ook de bus stevig staat. Graaf deze bijvoorbeeld gedeeltelijk in de grond.

Nu is je melkbus eindelijk klaar om flink te gaan knallen. Carbid schieten gaat natuurlijk niet zonder carbid. Een paar mooie grote brokken (ongeveer 200 gram) in je bus met een scheutje water (ongeveer 60 ml.) en je kunt los! De juiste hoeveelheid water en carbid is nog niet zo simpel. Ook speelt de tijd die je wacht voor het ontsteken een grote rol. Het is een kwestie van blijven proberen tot deze 3 elementen in de juiste verhouding zijn voor de hardst mogelijke knal. Dat maakt carbid schieten tot een ware sport. Na zo'n 5x schieten moet je nieuwe carbidbrokken gebruiken.

2.2 Waar sluit ik de melkbus mee af?

Uiteraard moet de melkbus afgesloten worden wanneer er carbid en water in zit anders gebeurt er niet zo veel. Je kunt hier een standaard melkbusdeksel voor gebruiken, maar in verband met de veiligheid zou ik een andere optie nemen. Wil je persé een deksel gebruiken, maak deze dan met een lang touw vast aan de melkbus. Zo voorkom je dat het ding zomaar alle kanten op kan vliegen en omstanders of jezelf ernstig kan verwonden tijdens het carbid schieten. Als je de deksel vast wilt slaan in de bus, doe dit dan met een hamer met een rubber of houten kop. Bij gebruik van een metalen hamer kunnen er vonken ontstaan en hierdoor kan de bus vroegtijdig exploderen. Dit kan catastrofale gevolgen hebben! Een ander gevaar bij afsluiten met een deksel is, dat de deksel te vast zit, dan kan de bus zelf ontploffen. Daarom gaat mijn voorkeur uit naar één van de volgende methodes tijdens het schieten:

• Met een dik stuk (kuil)plastic kun je de opening ook heel mooi afsluiten. Je zet dit vast met bijvoorbeeld een oude binnenband van een fiets. Het is veiliger dan een melkbusdeksel maar het geeft wel veel plastic afval en je hebt behoorlijk wat nodig, wil je de hele dag carbidschieten.
• Ik adviseer dan ook het gebruik van een gewone (voet)bal. Deze past precies in de opening van een carbidbus. Dit is veruit de veiligste manier van carbid schieten maar ook de leukste. Wanneer de bus tot ontsteking wordt gebracht, zal de bal meters ver weg schieten. Kinderen zullen het leuk vinden de bal weer op te zoeken. De bal kan gewoon opnieuw gebruikt worden bij een volgende ronde.

2.3 Veiligheid staat voorop tijdens carbid schieten

Het beste voornemen voor het volgende jaar is een goede gezondheid. Op ongelukken tijdens carbid schieten ziet niemand te wachten. Daarom staat veiligheid altijd op nummer 1. Ongelukken met carbidschieten komen gelukkig niet heel veel voor, omdat de meeste gebruikers zich aan de volgende spelregels houden:

➤ Plaats de carbidbus altijd buiten de directe bebouwing. Schiet nooit binnen (in een huis of schuur).
➤ Maak gebruik van een speciale melkbus met goede bodem. Een oud model van grootmoeder raad ik af. De bodem kan hier namelijk uitvliegen met ernstig letsel tot gevolg.
➤ Ga niet stoer lopen doen bij je team, collega, buurman of familie door op, voor of naast de bus te gaan staan tijdens het carbid schieten. Behoud altijd minimaal 5 meter afstand achter de bus.
➤ Gebruik Klasse A carbid. Chemisch verontreinigd carbid kan schade veroorzaken aan mens en milieu.
➤ Schiet altijd in dezelfde richting als andere melkbussen.
➤ Laat het duidelijk weten wanneer je de bus gaat ontsteken, let op dat het schootsveld vrij is.

Gebruik vooral altijd je verstand tijdens carbidschieten. Lijkt iets niet veilig? Spreek je team en andere carbidschieters hierop aan. Dan gaat iedereen met plezier en zonder pijn en letsel het nieuwe jaar in. Veel schietplezier!

2.4 Het ontsteken van de melkbus

Na het afsluiten van je carbidbus, moet je de bus niet direct ontsteken. Binnenin de melkbus is een chemische reactie gaande waarbij acetyleengas vrij komt. Hoe lang je moet wachten voor het ontsteken ligt aan de grootte van de bus en de hoeveelheid carbid en water. Geef het gas minimaal 20 seconden en maximaal 2 minuten de tijd om voldoende druk op te bouwen in de bus. Alleen dán kun je een bulderende knal verwachten. Na veel oefenen kom je vanzelf achter de perfecte combi van alle factoren en mag je jezelf een pro in het carbid schieten noemen.

Maak van tevoren duidelijk dat je je melkbus tot ontsteking gaat brengen! Zo hebben alle aanwezigen tijd om op veilige afstand te gaan staan. Gebruik voor het ontsteken een lange gasbrander of een fakkel. Dan kun je zelf ook enige afstand bewaren. Je kunt de bus ook ontsteken via het rotje. (Zie 2.1) Ontsteek de bus nooit met een aansteker, lucifer of bijvoorbeeld een sigaret. Je hebt je hand dan veel te dicht bij het zundgat en dan kun je flinke brandwonden oplopen. Melkbussen carbid schieten gaat gepaard met oorverdovend gebulder en gedonder. Het is dan ook verstandig je gehoor te beschermen door gehoorbescherming te dragen tijdens het carbidschieten.

2.5 Het resultaat

➤ "Ik had helemaal geen harde knal, het was meer van 'FLOEP...' en verder niks."
In dat geval heb je je bus te snel ontstoken. Het gas heeft dan nog niet genoeg druk opgebouwd om tot
een explosieve ontbranding te komen.
➤ "Er kwam alleen een grote steekvlam uit mijn carbidbus, niks geen mega harde knal."
Waarschijnlijk heb je teveel water bij het carbid gedaan. Het kan ook zijn dat je te lang hebt gewacht.
Als dat het geval is, is er te veel gas vrijgekomen om tot ontploffing te kunnen komen.

Of je nu een "plof..." of een "kaboem!" had, natuurlijk proberen we het gewoon nog een keer!
Gooi de carbidbrokken uit je carbidbus. Als ze nog branden, kun je er een doek over leggen om de vlammen te doven. Het carbid zelf brandt niet, maar geeft misschien nog wat gas af wat dan brandt. Gooi in ieder geval geen water over de brokken om de vlammen te doven, op die manier komt er alleen maar weer gas vrij. Als de carbidbrokken gedoofd zijn, klop je ze af. Vervolgens doe je ze weer in je melkbus en herhaal je het hele riedeltje opnieuw voor een nóg hardere knal!

3.0 Weetjes over carbidschieten

• Carbid schieten is de laatste jaren steeds populairder geworden. Dit komt mede door alle commotie rond het afsteken van vuurwerk en vindt er een zichtbare verschuiving plaats.
  
  
• Carbidschieten valt niet onder het vuurwerkbeleid, al wordt dit in sommige gemeenten wel gehanteerd. Informeer naar de regels binnen jouw gemeente voordat je gaat carbid schieten.
  
  
• Carbid schieten staat sinds juni 2014 als Nederlandse traditie op de Werelderfgoedlijst!
  
  
• Er wordt in veel landen aan carbid schieten gedaan. In Duitsland en Oostenrijk is het traditie om met Pasen te gaan carbidschieten (Osterschiessen). Ook buiten Europa is men bekwaam in het carbidschieten, zoals bijvoorbeeld in Indonesië.